Wanneer je standvastig wilt zijn ~ Epictetus
We doen de hele dag door aannames en in de meeste gevallen is dit prima. Maar wanneer de besluiten grotere gevolgen hebben, dan kunnen deze aannames op basis van ervaring niet tot de juiste uitkomst leiden. Hoe komen we dan tot goede besluiten?
De essentie van goed is een bepaalde vorm van gemotiveerde keuze. Net als de essentie van kwaad een andere soort is. Maar, hoe zit het met externen? Deze zijn enkel ruwe grondstoffen voor onze gemotiveerde keuzes, die zijn eigen goed of kwaad vinden door met ze te werken. Hoe zal het, het goede vinden? Niet door het materiaal te bewonderen! Wanneer ons oordeel over het materiaal correct is, dan zijn onze keuzes goed. Is ons oordeel vervormd, dan zullen onze besluiten slecht zijn.
Epictetus, Leergesprekken, 1.29.1-3
Stoïcisme is in de basis een zoektocht naar standvastigheid, stabiliteit, en rust. Deze eigenschappen worden in iedere cultuur en maatschappij gezien als wenselijk. Maar de meesten van ons ervaren deze eigenschappen slechts vluchtig.
Dit komt doordat de wereld zo veel bewegende delen bevat, dat “ongelukken” onoverkoombaar zijn. We zullen aanvaringen hebben met naasten, collega’s en wildvreemden, om de simpele reden dat onze perspectieven verschillen. Niemand kan daadwerkelijk in de schoenen van een ander staan en daarmee heeft niemand dezelfde informatie als de andere.
Door dit te beseffen en mee te nemen in onze aannames over een situatie kunnen we onze besluiten vormen en smeden tot een nuttig en behulpzaam gereedschap dat functioneert in de situatie die we aantreffen.
Als een hamer het enige gereedschap is waarover je beschikt, ben je geneigd ieder probleem als een spijker te zien.
Abraham H. Maslow
Dit citaat is erg accuraat in de situatie die ik beschrijf. We putten hoofdzakelijk uit onze ervaringen om situatie te beoordelen. We vormen onze ervaringen tot adviezen aan onszelf en andere en passen deze één op één toe op een andere situatie. Vaak komen we hiermee weg omdat de situatie voldoende overeenkomt.
Lopen doen we op basis van ervaring en het automatisme is onstaan om de ene voet voor de andere te zetten. Wanneer je naar een klein kind kijkt dat aan het leren lopen is, dan zie je dat het deze aannames aanleert.
Het feit dat zelfs lopen een opeenvolging van aannames is ervaren we wanneer we struikelen. In die situatie klopte onze automatisch gegenereerde aanname niet met de werkelijkheid.
In het geval van lopen kunnen we deze aannames makkelijk doen. 99,9999% van de tijd is de aanname werkbaar omdat het een simpele actie is. Wanneer de acties complexer is en meer gevolgen gaat hebben, dan moeten we een gezonde achterdocht hebben ten opzichten van onze ervaringen.
Dan moeten we onze ervaringen zorgvuldig toetsen aan de werkelijkheid en ons oordeel en hypothese over de realiteit bijstellen mochten hier verschillen in zijn.
Simpel gezegd, dan moeten we een meer wetenschappelijke methode toepassen om de situatie meester te zijn en onze oordelen durven bij te stellen wanneer de bewijzen van realiteit ons een andere kant op sturen.
Help mij om deze podcast verder te ontwikkelen door te abonneren op dit kanaal via: