Iedereen streeft stabiliteit na en toch slaan we de weg daartoe makkelijk in de wind. We kiezen ervoor om toe te geven aan bepaalde emoties die ons slopen en weinig energie overlaten voor de benodigde creativiteit.
Luister de aflevering gratis op Spotify, YouTube of waar jij de Podcast ook wilt luisteren.
Vindt jij deze aflevering waardevol?
Like, Reageer of Deel deze dan. Dan help je de podcast verspreiden en help je andere genuanceerd te leren denken.
Wanneer iemand zijn aandacht verlegt naar zijn eigen gemotiveerde keuzes en de afhandeling van die keuzes, dan zal hij tegelijkertijd de wil verwerven om te vermijden. Echter verschuift de aandacht weg van de eigen gemotiveerde keuzes, naar zaken die hij niet onder controle heeft en vermijding van wat anderen controleren. Dan raakt hij geagiteerd, angstig en instabiel.
Epictetus, Leergesprekken, 2.1.12
Het is en blijft de primaire en dagelijkse uitdaging, onszelf alleen druk maken om dat wat binnen onze sfeer van invloed valt. Lukt ons dat dan merk je dat je dag lekker verloopt. Want we hebben gewerkt aan dat waar we iets aan kunnen doen.
Toch ligt de verleiding om onze aandacht te verleggen op dat waar we geen controle over hebben. Zoals Corona-maatregelen, doucheschermen die spontaan springen, of andere “tegenslagen”.
Tegenslagen kunnen je uit het lood slaan en doen ontsporen. En het is lullig om te zeggen, want het is erg menselijk, maar het is tegelijk is je eigen schuld. Tegenslagen maken deel uit van het leven. Zoals we in de vorige aflevering leerde waar ik naar zal linken in beschrijving wij bepalen zelf welke gereedschappen we gebruiken in de ontstane situatie.
Frustratie en boosheid zijn gekozen gereedschappen om de situatie mee te bewerken. Deze specifieke gereedschappen zijn feitelijk sloophamers, je kan niets repareren of creëren door te slopen. Boosheid en frustratie zijn vermoeiend en laten weinig energie over voor constructieve acties. Deze en andere slopende emoties leiden tot instabiliteit.
Hierop kan je reageren met de opmerking:
“Laat me verdomme even boos zijn, ik moet dit kwijt.”
Dat is je goed recht.
Toch luidt het advies om deze slopende emoties snel achter je te laten en door te schakelen naar constructie en reparerende emoties.
Zelfs situaties als de Corona-crisis kunnen je helpen om richting te vinden. Kun jij je werk niet meer goed uitvoeren en vindt je dat niet zo erg? Wellicht wordt het tijd om verder te kijken. Want frustratie ligt op de loer.
Velen onder ons worden door het lagere tempo van leven geconfronteerd met de eigen instabiliteit doordat ze gedwongen worden om langer op één plek te blijven en voelen dat ze dit niet kunnen. De oppervlakkigheid die hen diende in een snel bewegende wereld, werkt slecht in een wereld waarbij de tijd genomen kan worden om tot inzichten te komen.
Afsluitend, wanneer jij jezelf richt op wat wel kan, in plaats van wat niet kan. Dan ben je in alle situaties een gebalanceerd persoon. Dan breng een prettige nuance in het leven aan voor zowel jezelf als anderen, tot frustratie van personen die baat hebben bij instabiliteit.
Help mij om deze podcast verder te ontwikkelen door te abonneren op dit kanaal via:
We doen de hele dag door aannames en in de meeste gevallen is dit prima. Maar wanneer de besluiten grotere gevolgen hebben, dan kunnen deze aannames op basis van ervaring niet tot de juiste uitkomst leiden. Hoe komen we dan tot goede besluiten?
De essentie van goed is een bepaalde vorm van gemotiveerde keuze. Net als de essentie van kwaad een andere soort is. Maar, hoe zit het met externen? Deze zijn enkel ruwe grondstoffen voor onze gemotiveerde keuzes, die zijn eigen goed of kwaad vinden door met ze te werken. Hoe zal het, het goede vinden? Niet door het materiaal te bewonderen! Wanneer ons oordeel over het materiaal correct is, dan zijn onze keuzes goed. Is ons oordeel vervormd, dan zullen onze besluiten slecht zijn.
Epictetus, Leergesprekken, 1.29.1-3
Stoïcisme is in de basis een zoektocht naar standvastigheid, stabiliteit, en rust. Deze eigenschappen worden in iedere cultuur en maatschappij gezien als wenselijk. Maar de meesten van ons ervaren deze eigenschappen slechts vluchtig.
Dit komt doordat de wereld zo veel bewegende delen bevat, dat “ongelukken” onoverkoombaar zijn. We zullen aanvaringen hebben met naasten, collega’s en wildvreemden, om de simpele reden dat onze perspectieven verschillen. Niemand kan daadwerkelijk in de schoenen van een ander staan en daarmee heeft niemand dezelfde informatie als de andere.
Door dit te beseffen en mee te nemen in onze aannames over een situatie kunnen we onze besluiten vormen en smeden tot een nuttig en behulpzaam gereedschap dat functioneert in de situatie die we aantreffen.
Als een hamer het enige gereedschap is waarover je beschikt, ben je geneigd ieder probleem als een spijker te zien.
Abraham H. Maslow
Dit citaat is erg accuraat in de situatie die ik beschrijf. We putten hoofdzakelijk uit onze ervaringen om situatie te beoordelen. We vormen onze ervaringen tot adviezen aan onszelf en andere en passen deze één op één toe op een andere situatie. Vaak komen we hiermee weg omdat de situatie voldoende overeenkomt.
Lopen doen we op basis van ervaring en het automatisme is onstaan om de ene voet voor de andere te zetten. Wanneer je naar een klein kind kijkt dat aan het leren lopen is, dan zie je dat het deze aannames aanleert.
Het feit dat zelfs lopen een opeenvolging van aannames is ervaren we wanneer we struikelen. In die situatie klopte onze automatisch gegenereerde aanname niet met de werkelijkheid.
In het geval van lopen kunnen we deze aannames makkelijk doen. 99,9999% van de tijd is de aanname werkbaar omdat het een simpele actie is. Wanneer de acties complexer is en meer gevolgen gaat hebben, dan moeten we een gezonde achterdocht hebben ten opzichten van onze ervaringen.
Dan moeten we onze ervaringen zorgvuldig toetsen aan de werkelijkheid en ons oordeel en hypothese over de realiteit bijstellen mochten hier verschillen in zijn.
Simpel gezegd, dan moeten we een meer wetenschappelijke methode toepassen om de situatie meester te zijn en onze oordelen durven bij te stellen wanneer de bewijzen van realiteit ons een andere kant op sturen.
Help mij om deze podcast verder te ontwikkelen door te abonneren op dit kanaal via:
Stoïcisme is een filosofische school die begon in het oude Griekenland en werd dominant het oude Rome. Tegelijk werkte het als inspiratie voor moderne religie en brengt het nog steeds urgente en belangrijke lessen over kalmte, veerkracht en emotionele stabiliteit.
Stoïcijnse ideeën vormen de kern van elke poging tot rust en sereniteit in het licht van een turbulente, onvoorspelbare en vaak de gemene wereld.
De grootste en zeker de meest productieve stoïcijnse filosoof was de Romeinse schrijver en staatsman Seneca de Jongere die in 4 voor Christus in Spanje werd geboren en in 65 na Christus in Rome stierf.
Veel van Seneca’s gedachtes zijn ons bekend uit de brieven die hij aan zijn vrienden schreef om hen in moeilijke tijden raad te geven. Seneca had een vriend en een ambtenaar op Sicilië, genaamd Lucilius. Toen Lucilius hoorde over een rechtszaak die zijn goede naam ten schande en een einde aan zijn carrière dreigde te maken. Schreef Lucilius in paniek een brief aan Seneca.
Je verwacht dat ik je ga adviseren om jezelf een gelukkig resultaat voor te stellen en te rusten in de verleidingen van hoop. Maar ik ga je tot gemoedsrust leiden via een andere weg. Benader al je zorgen ervan uitgaande, dat wat je vreest, zal gebeuren.
Seneca
Dit advies is een essentieel stoïcijns concept.
Wanneer wij proberen om ons de ergste uitkomst voor te stellen en er vanuit gaan dat deze plaatsvindt, dan herinneren we onszelf aan het feit dat het ergste overleven. Het doel is niet te denken dat er geen slechte dingen gebeuren, maar om te zien dat we ze veel beter kunnen verdragen dan we momenteel denken. Om Lucilius kalmeren, adviseerde Seneca hem om te wennen aan het idee van vernedering, armoede en voortdurende werkloosheid. Zo leren we zien dat dit niet het einde van alles is.
Als deze verliezen je ten deel vallen, kan je dan nog iets ernstigers overkomen dan in ballingschap te gaan of de gevangenis te worden opgesloten?
Seneca
Vraagt de filosoof, die zelf failliet is gegaan en acht jaar ballingschap op Corsica heeft geleefd.
Hoop op dat wat volkomen rechtvaardig is en bereid je voor op dat wat volkomen onrechtvaardig is.
Seneca
Seneca gaf Lucilius een meditatie om zich te verdiepen in de luxe van zijn huis, dat hij nu dreigde te verliezen.
Ik word misschien een arme man; Ik zal dan één van vele zijn. Ik kan worden verbannen; Ik beschouw mezelf dan als geboren in de plaats, waar ik naar gestuurd word. Wanneer ze mij ketenen; Wat dan? Ben ik nu vrij van eerdere verplichtingen? Aanschouw deze verstopte last van een lichaam, waaraan de natuur mij heeft toebedeeld.
Seneca
Seneca vertelt dat we te allen tijde vertrouwd moeten raken dat wat kan gebeuren en niet alleen met dat wat we plannen. Stel jezelf het gehele scala aan mogelijkheden voor. Deze langere lijst vol met meer en minder aangename opties, bereidt je beter voor op wat komen gaat.
Seneca schreef:
Niets mag voor ons onverwachts worden. Laten we het lot van de mens zijn geheel zien. Niet het soort kwaad dat vaak zien, maar het allerhoogste kwaad dat mogelijk plaatsvindt. We denken dan na over geluk in zijn geheel.”
Seneca
De volgende troostende gedachten volgen een zelfde pad.
Marcia, een dame uit een senatorenfamilie, werd verwoest door de dood van haar zoon Metilius. Ze verviel in een periode van rouw die geen einde kende. Drie jaar na de dood van haar zoon werd haar verdriet met de dag krachtiger. Seneca stuurde haar een brief. In deze lange brief sprak hij de hoop uit dat Marcia hem zou vergeven voor de late reactie.
Metilius’ dood was immer drie jaar geleden. Ook vroeg hij haar om vergiffenis dat hij verder ging dan de gebruikelijke condoleances en vanwege zijn donkere, maar effectieve, boodschap te bezorgen. Een kind verliezen is het grootste verdriet dat een moeder overkomt. Gezien de kwetsbaarheid van de menselijkheid, had Metilius’ vroege dood zijn plaats in een genadeloze natuurlijke orde. Deze orde bracht dagelijks voorbeelden van zijn werk.
Hij schreef:
We verwachten tegenslag nooit, tot tegenslag arriveert. Zoveel begrafenissen passeren onze deuren, Toch staan we nooit stil bij de dood. Zovelen sterven voortijdig, toch plannen voor onze eigen kinderen. Hoe goed ze de toga doen, ze het in leger dienen, en het bezit van hun vader erven. Dit kan allemaal plaatsvinden, maar wat is het gek om van ze te houden zonder te beseffen dat niemand ons de garantie geeft dat ze volwassen worden, laat staan dat ze het avondeten bereiken.
Seneca
Dat Metilius’ dood voor Marcia onverwacht was, kan dat alleen zo zijn op basis van een gewenste uitkomst van waarschijnlijkheden. Wanneer je verwacht dat iets niet zal gebeuren, dan ben je jezelf er van bewust dat de kans bestaat dat het wel plaatsvindt. Zeker wanneer je weet dat het anderen ook is overkomen.
Seneca deed op basis hiervan een gedachte experiment. Hij stelde zich voor Marcia vóór haar geboorte te ontmoeten en haar uit te nodigen voor een rondreis over de onrustige Aarde. Zo kon ze de voorwaarden van het leven afwegen en weloverwogen kiezen om de voorwaarden te accepteren.
Marcia zou een planeet van alle inspirerende schoonheid en goedheid zien en ook een plek van onderbroken, onuitsprekelijke gruwel. Zou Marcia ervoor kiezen om in zo’n wereld te stappen?
Haar bestaan suggereerde haar antwoord volgens het experiment.
Seneca was geen voorstander van willekeurige of ondoordachte uitgangen. Hij probeerde ons meer moed te geven, in het geval van angst. Dit deed Seneca door ons te herinneren dat het altijd binnen onze bevoegdheid ligt, wanneer we echt alles hebben geprobeerd en rationeel genoeg waren om een nobel pad te kiezen uit onze problemen.
Wanneer we woedend, paranoïde, uitgeput of verdrietig zijn, dan is de filosofie van het stoïcisme al 2000 jaar daar om ons te voeden met een versterkende, onderscheidende en ongebruikelijke wijsheid en vriendschap.
Help mij om deze podcast verder te ontwikkelen door te abonneren op dit kanaal via:
